Elektronische facturering en rapportage in Afrika
Vanwege de aanzienlijke vooruitgang in inkomstenbeheer en economische transparantie die wordt bereikt in landen die Continuous Transaction Control (CTC)-systemen toepassen, stappen steeds meer Afrikaanse landen over van post-auditregelgeving naar methodologieën geïnspireerd op CTC, vergelijkbaar met hun Europese en Aziatische tegenhangers.
Recent is er een duidelijke trend naar digitalisering van belastinghandhaving in verschillende Afrikaanse landen, met een opvallende verschuiving van traditionele papieren facturering naare-facturatie. Hoewel papieren facturen nog steeds veel voorkomen in Afrika, zal de nieuwe CTC-trend die sommige landen in de regio overnemen, ongetwijfeld andere landen stimuleren om hetzelfde te doen.
Onder de landen die vooroplopen in de adoptie van de CTC-trend zijn onder andere Tunesië, dat in 2016 een CTC-regime introduceerde, en Egypte, dat onlangs een e-factureringsmandaat binnen een CTC-systeem heeft ingevoerd. Tegelijkertijd zijn verschillende andere landen begonnen met, of bezig met, het digitaliseren van belastinghandhaving via mandaten voor gecertificeerde fiscale apparaten die gegevens in realtime of bijna realtime aan de belastingdienst rapporteren, zoals Kenia, Oeganda en Angola.
Om het elektronische facturatielandschap van het continent te begrijpen, is het nuttig de landen per geografische regio te bekijken en de gemeenschappelijke regelgevingstrends in elke regio te onderzoeken.
Noord-Afrika
De Noord-Afrikaanse landen bevinden zich ofwel nog ver van verplichte regelgeving voor elektronische facturering, of ze boeken juist aanzienlijke vooruitgang. Laten we kijken naar de twee landen die hierin het verst gevorderd zijn: Egypte en Tunesië.
E-facturatie is verplicht voor zowel business-to-government (B2G) als business-to-business (B2B) transacties. De Egyptische belastingdienst heeft een verplicht goedkeuringsmodel voor e-facturering ingevoerd via een geleidelijke uitrol, gestart in november 2020 en afgerond in 2023, waarmee de meerderheid van de Egyptische bedrijven is opgenomen. Volgens de wetgeving moeten alle facturen in realtime naar de belastingdienst worden verzonden voordat ze naar de klant gaan. Uitgegeven e-facturen moeten voorzien zijn van de elektronische handtekening van de uitgever en een uniforme code voor de goederen of diensten bevatten.
De e-factureringsvoorschriften in Egypte maken deel uit van het nationale duurzaamheids- en groeiplan, zoals beschreven in 'Egypt Vision 2030'. Verplichte elektronische facturering is bedoeld om de economische uitdagingen van het land aan te pakken, de digitalisering van bedrijven te stimuleren en de financiële processen van ondernemingen toekomstbestendig te maken.
Tunesië valt op als het tweede belangrijke Noord-Afrikaanse land, vanwege de volwassenheid van zijn e-factureringsregelgeving.
In 2016 was Tunesië het eerste Afrikaanse land dat verplichte elektronische facturering voor zowel B2G als B2B invoerde. Het land hanteert het CTC-model, waarbij alle facturen moeten worden geregistreerd op het Tunisie TradeNet-platform (TTN).
Zuid-Afrika
Lesotho, Zuid-Afrika, Zambia en Zimbabwe zijn vier Zuid-Afrikaanse landen die op weg zijn naar verplichte e-facturatie, elk in een verschillende fase van implementatie.
Lesotho en Zambia hebben beide aangekondigd dat zij van plan zijn verplichte elektronische facturering voor B2G en B2B in te voeren. De exacte data voor de regelgeving moeten nog worden bevestigd.
Ondertussen is Zimbabwe al sinds 2022 bezig met de implementatie van e-facturering. Het land vereist dat alle elektronische facturen worden ingediend via e-taxapparaten, bekend als Electronic Tax Registers (ETR's). Zodra een bedrijf zijn facturen naar het apparaat verzendt, worden de relevante transactiegegevens automatisch doorgestuurd naar ZIMRA, de belastingdienst van Zimbabwe.
Zuid-Afrika volgt een iets andere aanpak. Het is een van de eerste Afrikaanse landen die het gebruik van e-facturering heeft gereguleerd, geaccepteerd en aangenomen. Hierdoor is elektronische facturering in het land vrij gebruikelijk, hoewel het nog niet wettelijk verplicht is. Bedrijven kunnen vrij elektronische facturen verzenden en ontvangen via het elektronische gegevensuitwisselingssysteem (EDI), maar afgezien van dit vrijwillige gebruik zijn er nog geen verplichte implementatiedata vastgesteld.
Oost-Afrika
In Oost-Afrika zijn er veel landen met interessante ontwikkelingen op het gebied van elektronische facturering en rapportage.
In Kenia werd een elektronisch belastingregistratiesysteem geïntroduceerd, waarbij alle btw-geregistreerde belastingbetalers verplicht waren om vóór 1 augustus 2021 een e-belastingregister te installeren. Het e-belastingregister is een elektronisch systeem voor belastingfacturen of ontvangstbewijzen, dat wordt onderhouden en gebruikt in overeenstemming met de btw-voorschriften voor elektronische facturering. Het register integreert met het Belastingfactuurbeheersysteem (TIMS), een factureringssysteem dat momenteel door de Keniaanse Belastingdienst (KRA) wordt geïmplementeerd. Kenia heeft een regelgevingsdeadline vastgesteld op 1 januari 2024; vanaf die datum moeten alle belastingbetalers hun elektronische facturen rapporteren via het nieuwe eTIMS, een softwareoplossing ontwikkeld voor elektronische belastingfacturering.
Verschillende andere Oost-Afrikaanse landen hebben elektronische factureringssystemen ingevoerd of zijn bezig deze te implementeren om de belastingnaleving te verbeteren. Bedrijven in Rwanda, Mauritius, Tanzania en Oeganda gebruiken allemaal vergelijkbare apparaten als in Zimbabwe om de btw aan hun respectieve belastingdiensten te rapporteren.
Rwanda: Het land heeft een gecertificeerd factureringssysteem ingevoerd, waarbij e-facturen moeten worden uitgegeven via Elektronische Facturatiemachines.
Tanzania: Bedrijven gebruiken virtuele fiscale apparaten om hun btw in realtime te rapporteren.
Mauritius: Bedrijven zijn verplicht elektronische belastingapparaten te gebruiken voor het registreren van transacties.
Oeganda: Bedrijven moeten hun elektronische facturen via elektronische fiscale apparaten aan de belastingdienst doorgeven.
West-Afrika
ChatGPT said:
In West-Afrika zijn er enkele gemeenschappelijke thema’s te zien in de e-facturatieverplichtingen van landen zoals Benin, Kaapverdië, Ghana, Niger en Nigeria, waarvan veel landen al zijn begonnen met het implementeren van hun e-facturatieregels:
Benin: Het land is in 2020 gestart met de implementatie van e-facturering.
Kaapverdië: Het land rondde zijn gefaseerde aanpak in 2022 af.
Niger: Sinds 2021 is elektronische facturering verplicht.
Ghana begon zijn e-factureringstraject in oktober 2022, met als doel alle fasen in 2024 te voltooien. De Ghana Revenue Authority (GRA) introduceerde het E-BTW-systeem, een op clearing gebaseerd systeem waarbij facturen eerst door de GRA worden gevalideerd. Na validatie krijgt elke factuur een unieke code, de zogenaamde "Sales Data Controller" (SDC), die een tijdstempel en een QR-code bevat. Deze SDC-code moet vervolgens worden opgenomen in de PDF-factuur die naar de klant wordt verzonden.
Net als veel andere landen wereldwijd hebben de West-Afrikaanse landen meestal gekozen voor een gefaseerde aanpak van hun regelgeving, afhankelijk van de jaaromzet van een bedrijf. Daarnaast verplichten de meeste van deze landen dat elektronische facturen worden ingediend via het goedkeuringsplatform van de belastingdienst.
In Nigeria wordt een andere aanpak gevolgd, waarbij het e-facturatielandschap volledig gericht is op automatisering. Het land streeft naar geautomatiseerd belastingbeheer, waarbij alle belastingbetalers verplicht zijn hun transacties elektronisch te rapporteren. Hiervoor gebruiken zij het Geautomatiseerd Belastingadministratiesysteem (ATAS) om hun transacties elektronisch bij de belastingdienst in te dienen voor btw-naleving. Daarnaast zijn vanaf februari 2022 alle import- en exportactiviteiten verplicht voorzien van een geautoriseerde e-factuur die voldoet aan het door de Centrale Bank van Nigeria (CBN) voorgeschreven formaat.
Centraal-Afrika
We beëindigen onze verkenning van Afrika in de centrale landen Angola, Tsjaad en de Democratische Republiek Congo. Er zijn geen gemeenschappelijke thema’s tussen deze drie landen; elk volgt een iets andere aanpak voor de regelgeving rondom elektronische facturering en rapportage:
Angola: Sinds 2019 verzamelt de Angolese belastingdienst, Administração Geral Tributária (AGT), SAF-T-gegevens via een centraal systeem.
Tsjaad: Het land volgt een enigszins unieke aanpak vergeleken met veel andere mandaten; btw-rapporten moeten elektronisch via e-mail worden ingediend. Dit mandaat ging van start in 2022.
Democratische Republiek Congo: Het land begint net aan zijn digitaliseringstraject, waarbij lokale belastingbetalers hun btw-aangifte gefaseerd elektronisch moeten indienen.
Het verkennen van bestaande en toekomstige mandaten over de rest van de wereld.
Zelfs binnen Afrika variëren de voorschriften en zakelijke vereisten sterk. Terwijl sommige landen al vergevorderd zijn in de adoptie van e-facturering, moeten andere nog regelgeving opnemen in hun planning.
Het kan lastig zijn om de regelgeving van elk land bij te houden. Daarom staan experts, zoals die bij Unifiedpost Group (nu Banqup Group), klaar om te ondersteunen. Wij volgen de ontwikkelingen en opkomende veranderingen wereldwijd, zodat u dat niet zelf hoeft te doen. Zo kunt u eenvoudig de belangrijkste informatie per land vinden en er indien nodig dieper op ingaan.
Om te beginnen kunt u onze Global 2024 E-invoicing-gids downloaden voor een overzicht van bestaande en toekomstige ontwikkelingen op het gebied van e-facturering en e-rapportage. Volg ons daarnaast op LinkedIn voor tijdige en belangrijke updates.
